Ieder jaar belanden 190 ton medicijnresten en 30 ton contrastmiddelen in het oppervlaktewater. Dit maakt het waterleven ziek en verontreinigt ons water. Het is goed dat daar onderzoek naar gedaan wordt, maar het probleem is nog veel groter, zo stelt Judith Bree van Stichting Stimular.
Orgaanschade bij waterdieren
Vanuit huishoudens komen tonnen medicijnen als psychofarmaca, pijnstillers en de pil in het afvalwater. Rioolwaterzuiveringen zijn niet toegerust op het filteren ervan, daarom komen ze in het oppervlaktewater terecht. Dit veroorzaakt orgaanschade en hormoon- en gedragsveranderingen bij waterdieren.
De balans van de natuur raakt hierdoor uit evenwicht. En de natuur heeft het al zwaar, ook uitgespoeld stikstof en fosfaat schaden het waterleven. Het gevolg: dode zones in het water waar niets meer kan leven en ernstig verontreinigd water. Vanuit zorginstellingen komen minder medicijnen vrij dan huishoudens, maar daar dreigt antibioticaresistentie in het afvalwater.
Een ketenprobleem
Maar de problemen beginnen eerder in de keten. Volgens het RIVM komt zo’n 40 procent van de uitstoot van de zorg door geneesmiddelen en chemicaliën. We halen veel medicijnen uit Azië, waar productieprocessen vervuilender zijn en we transporteren ze de wereld over. Een deel wordt nooit gebruikt: we vernietigen 100 miljoen euro per jaar aan ongebruikte medicijnen. Bepaalde medicatie had voorkomen kunnen worden als de zorgprofessional meer tijd en kennis had voor een leefstijlgesprek.
Een ketenaanpak
Vorig najaar is de derde Green Deal Duurzame Zorg getekend. Daarin zijn doelstellingen gepresenteerd die dit veelkoppig monster tackelen, zowel vanuit de bron als end-of-pipe. Momenteel wordt gewerkt aan sectorale uitvoeringsplannen om die doelen te behalen. Het is de hoop dat die concreet genoeg zijn want het systeem moet drastisch anders. In de zorg, maar zeker ook in de medicijnketen.
